Hargeysa (ANN)- Wasiirka Caafimaadka Jamhuuriyadda Somaliland Dr. Saleebaan Ciise Axmed (Xaglo-toosiye), ayaa sheegay inuu soo dhawaynayo in siyaasiga Cali Khaliif Gallayd ka mid noqdo ummadda reer Somaliland.
Wasiir Xaglo-toosiye oo saxaafadda kula hadlay magaalada Hargeysa, waxa uu tilmaamay in aanay habboonayn in siyaasiyiintu farogeliyaan arrimaha khuseeya dhaqanka iyo dhiigga ee bulshada, arrintaasoo uu xusay inay tahay shaqada madax-dhaqameedka.
“Cali Khaliif waa nin siyaasi ah oo wadahadallo la wada Somaliland, inuu ku soo biiro Somaliland oo uu dadkiisa u yimaadna aad ayaan u soo dhawaynayaa, waxaanan ogahay in lagu heshiiyey in la heshiiyo, taasina ma xuma,” ayuu yidhi Wasiirka Caafimaadka.
“Siyaasigu aniga ha ahaado amma Cali Khaliif ha ahaado amma cid kale ha ahaadee masuul kama aha dhiigga iyo dhaqanka, waxana dhiigga iyo dhaqanka ka masuul ah madax-dhaqameedka, cuqaal, garaaddo iyo odayaal, kuwaas ayaana nooga masuul ah, markaa dhaqanka iyo dhiiggu waxa uu u yaal ninka laga dilay ninka, ninka la dilay ninkiisa, caaqilkiisa iyo garaadkiisa ayuun baa ka hadli kara, annaguna siyaasadda ayaan qaabilsannahay.”
“Garaadada iyo cuqaashu inay soo galaan siyaasadayada oo soo farogeliyaan arrimaha siyaasadda uma oggolin, annaguna ta ay shaqada u leeyihiin iyagu ku farogelin mayno,” ayuu yidhi Dr. Xaglo-toosiye.
Waxa kaloo uu ka hadlay taakulaynta dhinaca daawooyinka arrimaha caafimadka ee ay wasaaradiisu ka gaysatay dadka ku nool gobollada bariga Somaliland ee ay abaartu ka jirto, isagoo xusay in uu gacan weyn ka gaystay gurmadka dhinaca caafimaadka ee ay wasaaraddu kaga hawlgashay gobollada abaartu ka jirto, waxaannu tilmaamay in hay’adaha caalamiga ee Wasaaradda Caafimaadka kala shaqeeya arrimaha caafimaadka ay door muhiim ah ka qaateen sidii bulshada ku nool degaannada abaartu ka jirto gargaar daawo ah loo gaadhsiin lahaa.
“Waxaan idiinku yeedhnay in aannu ka warbixinno gurmadkii iyo waxqabadkii Wasaaradda Caafimaadka ee ku waajahnaa xakamaynta xannuunada ay keentay abaartu, waxana ka mid ah hirgelinta xarunta caafimaad oo logu talogalay xakamaynta iyo daawaynta xannuunka shuban-biyoodka ee ka jira magaalada Tog-wajaale, waxaanuna dhisnay taandhooyinkii, waxaanan gaynay sariirihii.
Waxa aannu hawlgelinnay kooxo caafimaad oo ah xarun caafimaad oo wareegaysa, una dhan yihiin xirfadlayaashii caafimaadku, looguna talogalay inay daweeyaan bulshada ku dhaqan degaannada abaaruhu ka jiraan ee ay hayaan xannuunada ka mid yihiin shubanka, oof-wareenka, nafaqo-darrada, waxayna qabanayaan daawaynta bukaan kasta oo ay la kulmaan, xarumahaas caafimaad ee wareegayaana waa 50, waxayna kontonkaas xarumood daboolayaan baahida 477 goobood, markaa kooxdiiba waxa ku soo hagaagaya toban goobood. Kontonkaasi kooxood ee wareegaya waxay wataan daawooyinkii, dhakhaatiirtii ayaa saaran, kal-kaaliyeyaal caafimaad oo xirfadoodu sarayso ayaa la socda, umulisooyinkii ayaa la socda, qaybta fayo-dhawrka ayaa la socda (Hygiene and sanitation).”
“Waxa kaloo jira 302 xarun caafimaad oo waddanka ku kala yaal iyagna heegan ayay ku jireen habeen iyo maalin-bana way shaqaynayeen, muddada ay abaartu jirtay. Waxa kaloo wasaaraddu kala dirtay dhammaanba agaasime-waaxeedyadii, marka laga reebo hal agaasime-waaxeed xarunta wasaaradda ku hadhay, annagoo u kala dirnay lixda gobol ee dalka, waxaanay qaadeen daawooyin ay wasaaraddu kaga qaybqaadanayso gurmadka dadka abaartu haleeshay.”
Wasiir Xaglo-toosiye waxa kaloo uu ugu baaqay xibiyada siyaasadda iyo bulshadaba in aan la siyaasadayn xaaladaha nololeed ee ku gedaaman dadka abaaruhu haystaan, isla markaana laga wada qaybqaato sidii loo caawin lahaa.
Dhinaca kale, Wasiirku waxa uu deeq daawooyin ah kala wareegay hay’adda PSI shalay, daawooyinkaas oo isugu jiray daawooyinka ka hortaga shubanka, sifaynta biyaha, fuuq-celinta iyo dawooyin kale, iyadoo hay’addu sheegtay inay dawooyinkaas kaga qaybqaadanayso gurmadka iyo samata-bixinta dhinaca xaaladaha caafimaadka ee loogu jiro bulshada ku nool degaannada abaartu haleeshay ee dalka Somaliland.
Dr. Saleebaan Xaglo-toosiya, ayaa hay’adda PSI uga mahad-celiyay daawooyinka ay ku soo caawisay bulshada tabaalaysan ee ku nool gobollada abaartu hayso, isago xusay in daawooyinkaasi si degdeg ah logu gudbin doono meelaha ugu daran ee ay ka jiraan xaaladaha caafimaad-darro.