Kala duwanaanshaha Hidde ee Japan
Cilmi-baadhayaasha ayaa xaqiijiyay 11 qaybood oo Neanderthal kasoo jeeda oo ku xidhan cudurka halbowlaha wadnaha, kansarka qanjidhka ‘prostate’, rheumatoid arthritis-ka, iyo afar xaaladood oo kale.
#Araweelo_News_Network.
Daraasad hidde-raac ah oo ay hogaaminayaan saynisyahano ka socda Xarunta Isku-dhafka Caafimaadka ee RIKEN (Riken is a national scientific research institute in Japan. Founded in 1917) ayaa daaha ka qaaday caddaynta in dadka Japan ku nool ay ka soo jeedaan saddex kooxood oo awoowayaal ah.
Natiijooyinka, oo dhawaan lagu daabacay joornaalka Horumarka Sayniska, ayaa caqabad ku ah aaminsanaanta muddada dheer ee ah in ay jiraan laba kooxood oo awoowayaal ah oo Japan ah:
Cilmi-baadhayaashu waxay daraasad ku sameeyeen hiddo-wadaha in ka badan 3,000 oo qof oo ku nool Japan oo dhan, cilmi-baadhayaashu waxay iftiimiyeen abtirsiinyada kakan ee dadweynaha. Shaqadu waxay sidoo kale u gogol xaadhaysaa dawada mustaqbalka ee saxda ah.
Kooxda Terao ayaa gaadhay gunaanadkooda ka dib markii ay isku dayeen DNA-da in ka badan 3,200 oo qof oo ku kala nool todobada gobol ee Japan, oo dhererka dalka ka socda Hokkaido ee waqooyiga ilaa Okinawa ee koonfurta. waa mid ka mid ah falanqaynta hidde-sideyaasha ugu weyn ee dadka aan Yurub ahayn ilaa maanta.
Sahaminta isku xirka awoowayaasha iyo kala duwanaanshaha hidda-wadaha naadirsi loo sii wanaajiyo faa’iidada xogta iyo in la baadho xidhiidhka suurtagalka ah ee ka dhexeeya hiddo-wadaha iyo cudurrada qaarkood, isaga iyo la-hawlgalayaashiisu waxay isku daraan macluumaadka DNA-da ee la helay xogta bukaan-socodka ee khuseeya, oo ay ku jiraan ogaanshaha cudurrada, natiijooyinka baadhitaanka iyo macluumaadka taariikhda caafimaadka iyo qoyska labadaba. waxaas oo dhan waxay ku ururiyeen xog-ururin loo yaqaan Japanese Encyclopedia of Whole-Genome/Exome Sequencing Library (JEWEL).
Warbixinta oo dhammaystiran oo aanu soo turjunay halkan
Cilmi-baadhayaashu waxay ogaadeen in hiddaha, ama hidda-sidaha dadweynaha Japan ay ku jiraan saddex kooxood oo awoowayaal ah, waxaana dib-u-eegis arrintan ku saabsan lagu sameeyay fahamkii hore, taas oo noqonay laba kaliya. Iyadoo la adeegsanayo sida ay isugu xig-xigaan guud ahaan genome-ka in ka badan 3,200 oo shakhsiyaad ah oo ka kala yimid dalka Japan oo dhan, daraasaddu waxay tilmaantay kala duwanaansho hidda-sidayaal muhiim ah iyo xidhiidhka waqooyi-bari Aasiya, gaar ahaan dadka Emishi.
Kala duwanaanshaha Hidde ee Japan
Daraasad hidde-raac ah oo ay hoggaaminayaan saynisyahano ka socda Xarunta Isku-dhafka Caafimaadka ee (RIKEN Center for Computational Science) ayaa daaha ka qaaday caddaynta in dadka Japan ku nool ay ka soo jeedaan saddex kooxood oo awoowe ah.[1]
Natiijooyinka, oo dhawaan lagu daabacay joornaalka Horumarka Sayniska, ayaa caqabad ku ah aaminsanaanta muddada dheer ee ah in ay jiraan laba kooxood oo awoowayaal ah oo Japan ah:
Kalluumaysatayaasha Jomon ee ugaadhsadayaasha iyo soogalootiga Beeralayda bariiska-beeraha ah ee ka yimid Bariga Aasiya.
Taa baddalkeeda, cilmi-baadhayaashu waxay aqoonsadeen koox saddexaad oo xidhiidh la leh waqooyi-bari Aasiya-waxa loogu yeedho dadka Emishi, sidaas darteed waxay amaahinayaan kalsooni dheeraad ah aragtida ‘saddex-geesoodka’ ayaa marka hore la soo jeediyay 2021.[2]
Dadka reer Japan maaha kuwo isku mid ah sida qof kastaa u malaynayo, ayuu yidhi RIKEN’s Chikashi Terao, oo hoggaaminayay daraasadda. “Falanqayntayadu waxay daaha ka qaaday qaab-dhismeedka hoose ee Japan iyo cabbirka wanaagsan, kaas oo si qurux badan loo kala saaray iyadoo loo eegayo goobaha juqraafi ee dalka.”ayuu yidhi, Terao.
Cilmi-baadhayaasha Kooxda Terao ayaa gaadhay gunaanadkooda kadib markii ay isku dayeen DNA-da in ka badan 3,200 oo qof oo ku kala nool todobada gobol ee Japan, oo dhererka dalka ka socda Hokkaido ee waqooyiga ilaa Okinawa ee koonfurta. Waa mid ka mid ah falanqaynta hidde-sidayaasha ugu weyn ee dadka aan Yurub ahayn ilaa maanta.
Cilmi-baadhayaashu waxay adeegsadeen farsamo loo yaqaan ‘genome sequencing’, taas oo muujinaysa qurxinta hiddaha ee shakhsi ahaaneed – dhammaan saddexda bilyan ee DNA-ga lammaane. Waxay bixisaa qiyaastii 3,000 jeer macluumaad ka badan habka DNA-ga microarray, kaas oo ilaa hadda si ballaadhan loo isticmaalo. “Taxane guud ahaan-genome-ku wuxuu na siinayaa fursad aan ku eegno xog badan, taas oo naga caawinaysa inaan helno waxyaabo badan oo xiiso leh,” ayuu yidhi Terao.
Sahaminta isku xidhka awoowayaasha iyo kala duwanaanshaha hidda-wadaha naadirka ah
Si loo sii wanaajiyo faa’iidada xogta iyo in la baadho xidhiidhka suurtagalka ah ee ka dhexeeya hiddo-wadaha iyo cudurrada qaarkood, isaga iyo la-hawlgalayaashiisu waxay isku daraan macluumaadka DNA-da ee la helay xogta bukaan-socodka ee khuseeya, oo ay ku jiraan ogaanshaha cudurrada, natiijooyinka baadhitaanka iyo macluumaadka taariikhda caafimaadka iyo qoyska labadaba. waxaas oo dhan waxay ku ururiyeen xog-ururin loo yaqaan Japanese Encyclopedia of Whole-Genome/Exome Sequencing Library (JEWEL).
Mid ka mid ah mawduucyada xiisaha gaarka ah u leh Terao’s ayaa ahaa daraasadda kala duwanaanshaha hiddo-wadaha naadir. “Waxaan u sababaynay in kala duwanaansho naadir ah ay mararka qaarkood dib ugu noqon karaan dad gaar ah oo awoowayaal ah, oo ay noqon karaan kuwo wargelin ah oo muujinaya qaababka socdaalka heerka wanaagsan ee gudaha Japan,” ayuu yidhi.
Caqligoodu wuxuu cadeeyay inuu sax yahay, isagoo gacan ka gaystay muujinta qaybinta juqraafi ee abtirsiinta Japan. abtirsiinta jomon, tusaale ahaan, ayaa ugu badan koonfurta, xeebbaha kulaylaha hoose ee Okinawa (laga helay 28.5% muunado) halka ugu hooseeya galbeedka (kaliya 13.4% muunadaha). Marka la barbardhigo, dadka ku nool galbeedka Japan waxay leeyihiin xidhiidh hidde-siyeed badan oo ay la leeyihiin dadka Shiinaha ee Han – taas oo kooxda Terao ay aaminsan tahay inay la xidhiidho qulqulka muhaajiriinta ka imanaya Bariga Aasiya intii u dhaxaysay sanadka 250 iyo sanadka 794, waxayna sidoo kale ka muuqataa qaadashada taariikhiga ah ee dhamaystiran Shuruucda nooca Shiinaha, luqadda, iyo nidaamyada waxbarashada ee gobolkan.Dhanka kale, abtirsiinta Emishi, waxay ku badan tahay waqooyi-bari Japan, oo hoos ugu dhacda galbeedka dalka.
Aragtida laga helay DNA-da qadiimiga ah ee Aadanaha Cilmi-baadhayaashu waxay sidoo kale JEWEL ku baadheen hiddo-wadaha laga dhaxlo Neanderthals iyo Denisovans, oo ah laba kooxood oo bani-aadmi ah oo qadiimi ah oo isku dhafan Homo sapiens. “Waxaan xiiseynaynaa sababta genome-yada qadiimiga ah ay isugu xidhan yihiin oo lagu hayo taxanaha DNA-da casriga ah ee bini’aadamka,” ayuu yidhi Terao, oo sharxaya in hidde-sidayaasha noocan oo kale ah ay mararka qaarkood la xidhiidhan sifooyin ama xaalado gaar ah.
Tusaale ahaan, cilmi-baadhayaal kale ayaa muujiyay in dadka Tibet ay leeyihiin DNA-ga Denisovan ka soo jeeda oo ku dhex jira hidde-side loo yaqaan EPAS1, kaas oo la rumeysan yahay inuu ka caawiyay gumeysigooda deegaan-sare.
3.Dhawaanahan, saynisyahannadu waxay ogaadeen in kooxda Neanderthal hiddo-wadaha laga dhaxlo koromosoomyada 3 – sifo ka jirta qiyaastii kala badh dhammaan koonfurta Aasiya – waxay ku xidhan tahay khatarta sare ee neefsashada iyo calaamadaha kale ee daran ee Covid-19. [4
Falanqaynta kooxda Terao waxay iftiimisay 44 gobol oo DNA ah, kuwaas oo qadiimi ah oo ka jira dadka Japan maanta, waana kuwo intooda badan u gaar ah Bariga Aasiya.
Kuwaas waxaa ka mid ah Denisovan-derived, oo ku dhex jira hidda-wadaha NKX6-1, oo loo yaqaano in lala xidhiidhiyo nooca 2aad ee sonkorowga, taas oo cilmi-baarayaashu ay sheegeen inay saamayn ku yeelan karto dareenka qofka ee semaglutide, oo ah dawo afka ah oo loo isticmaalo daaweynta cudurka. waxay sidoo kale aqoonsadeen 11 qaybood oo Neanderthal kasoo jeeda oo ku xidhan cudurka halbowlaha wadnaha, kansarka qanjirka ‘prostate’, rheumatoid arthritis-ka, iyo afar xaaladood oo kale.
Mustaqbalka Daawaynta Shakhsi ahaaneed
Cilmi-baadhayaasha RIKEN-hoggaaminaya waxay sidoo kale adeegsadeen xogta noocyada hidde-sidaha dhifka ah si ay u ogaadaan sababaha suurtagalka ah ee cudurrada. tusaale ahaan, waxay ogaadeen in hal nooc oo hidde-side ah oo la yidhaahdo PTPRD uu leeyahay suurtagalnimada inuu “dhaawac weyn u geysto” sababtoo ah waxaa lala xidhiidhin karaa dhiig-karka, kelyaha oo aan shaqayn, iyo wadna-xanuun myocardial, ayuu yidhi, Xiaoxi Liu, oo ah saynisyahan sare oo ka tirsan shaybaadhka Terao iyo daraasadda qoraaga koowaad.
Intaa waxaa dheer, saynisyahannadu waxay xuseen dhacdooyin la taaban karo oo kala duwanaansho-sidoo kale loo yaqaan kala duwanaanshaha shaqada-luminta- ee GJB2 iyo ABCC2, kuwaas oo la xidhiidha maqal la’aanta iyo cudurrada beerka ee joogtada ah, siday u kala horreeyaan.
Xidhiidhka ka dhexeeya hiddo-wadaha, kala duwanaanshahooda, iyo sida astaamahan u saameeya, oo ay ku jiraan cudurka u saadaaliya, ayaa maalin maalmaha ka mid ah door ka ciyaari kara caawinta saynisyahannada inay horumariyaan dawo gaar ah, ayuu yidhi Terao.
“Waxa aan isku daynay inaan samayno waa inaan helno oo aan ku qorno noocyada hidda-wadaha lumay ee shaqada kuwaas oo aad u gaar ah dadka Japan, iyo inaan fahamno sababta ay ugu badan tahay inay yeeshaan astaamo iyo cuduro gaar ah,” ayuu yidhi. “Waxaan rabnaa inaan ku xidhno kala duwanaanshaha dadwaynaha iyo kala duwanaanshaha hidde-sidaha.
mustaqbalka, wuxuu rajaynayaa inuu ballaadhiyo JEWEL oo uu ku daro xitaa muunado DNA oo badan oo ku jira xogta. Waqtiga ugu dheer, cilmi-baadhista genomic-ga weyn ayaa diiradda saaray falanqaynta xogta dadka ka soo jeeda Yurub. Laakin Terao waxa uu leeyahay waa “aad bay muhiim u tahay in tan la gaadhsiiyo dadka Aasiya si mustaqbalka fog, natiijadu ay anagana faa’iido u leedahay.”
Tixraac: Orginal Source: Riken is a national scientific research institute in Japan. Founded in 1917